Psychologia transportu

1. Jak przebiega badanie psychologiczne?

Badanie składa się z kilku etapów:

1. Testy pisemne - Sprawdzają m.in. 

• spostrzegawczość i prawidłowe myślenie
• osobowość
• koncentrację uwagi

2. Testy aparaturowe – Ich zakres zależy od wykonywanego zawodu. Sprawdzają m.in.

• szybkość i adekwatność reakcji,
• koordynację wzrokowo-ruchową
• widzenie odległości
• widzenie zmierzchowe i wrażliwość wzroku na olśnienie

3. Wywiad – to rozmowa z badanym

2. Jak długo trwa badanie psychologiczne?

Czas badania psychotechnicznego jest uzależniony od ilości zadań, jakie badany musi wykonać podczas wizyty u psychologa. To z kolei zależy od stanowiska, na które wykonuje się badanie. Na czas badania ma wpływ samopoczucie badanego, jego nastawienie oraz wiek.

Badanie trwa zwykle od 45 minut do 2 godzin.

3. Co należy zabrać ze sobą na badanie psychologiczne?

Należy zabrać ze sobą:

• Dokument tożsamości:prawo jazdy (tylko kierowcy), dowód osobisty lub paszport.
• Okulary jeśli są używane.
• Skierowanie na badanie, jeśli zostało wydane.

Do wystawienia faktury przez psychologa przygotuj:

• Pełną nazwę przedsiębiorstwa, w którym pracujesz
• Adres przedsiębiorstwa
• NIP przedsiębiorstwa

Pamiętaj!

• Na 24 h przed badaniem nie spożywaj alkoholu ani środków działających podobnie do alkoholu
• Przyjdź na badanie wypoczęty i wyspany

4. Kto ma obowiązek wykonywania badań psychologicznych?

• egzaminator i instruktor nauki jazdy / kandydaci na te stanowiska
• kierowcy oraz przedsiębiorcy wykonujący przewóz drogowy / kandydaci
• kierowcy pojazdów uprzywilejowanych i przewożących wartości pieniężne.
• kierowcy sprawcy / uczestnicy wypadku drogowego.
• kierujący pojazdem pod wpływem alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu
• osoby, które przekroczyły limit punktów karnych.
• osoby wykonujące prace wymagające pełnej sprawności psychomotorycznej np. operatorzy maszyn
• kierowcy samochodów służbowych kat.B
• kierowcy, którzy otrzymali skierowanie na badanie od lekarza

5. Jak często należy wykonywać badania psychologiczne:

• Kierowcy oraz przedsiębiorcy wykonujący przewóz drogowy, kierujący tramwajem, kierowcy pojazdu uprzywilejowanego :
  • w wieku do 60 lat – co 5 lat;
  • w wieku od 60 lat – co 30 miesięcy.
• Instruktorzy, egzaminatorzy,
  • w wieku do 60 lat – co 5 lat;
  • powyżej 60 lat – co 30 miesięcy z zastrzeżeniem art. 34 ust. 6 dającym prawo do skrócenia terminu kolejnego badania „jeśli psycholog uzna, że stan zdrowia osoby badanej wskazuje, na możliwość wystąpienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami przed upływem ustawowego terminu".
• W przypadku kierowcy, który ubiega się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem, cofniętego ze względu na istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem psycholog nie określa terminu ważności wydanego orzeczenia.
• Osobom skierowanym przez lekarza medycyny pracy, które wykonują prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej lub kierują samochodem do 3,5 tony w ramach obowiązków służbowych psycholog nie określa terminu kolejnego badania. Częstotliwość badań psychologicznych zależy od lekarza medycyny pracy, który kieruje pracowników na konsultację psychologiczną.

6. Czy orzeczenie psychologiczne może być wydane na krótszy lub dłuższy czas?

Terminy badań psychotechnicznych dla kierowców zawodowych, kierowców pojazdów uprzywilejowanych, instruktorów i egzaminatorów reguluje Ustawa o kierujących pojazdami.

7. Skąd wziąć skierowanie na badanie psychologiczne?

Skierowanie na badanie psychologiczne powinien wystawić pracodawca lub lekarz. Niestety w praktyce nie zawsze jest to możliwe. Wzór skierowania można uzyskać w rejestracji naszej pracowni, jak również u psychologa wykonującego badania oraz na naszej stronie internetowej. W niektórych przypadkach potrzebne jest skierowanie z wydziału komunikacji, starostwa, lub innej instytucji. Poniżej wykaz:

8. Ile mam czasu na zrobienie badania psychologicznego po otrzymaniu skierowania z Urzędu Miasta / Starostwa Powiatowego?

Od dnia otrzymania skierowania na badanie psychologiczne z Urzędu Miasta / Starostwa Powiatowego, istnieje 30 dni, aby wykonać badanie i dostarczyć oryginał orzeczenia psychologicznego do właściwego wydziału komunikacji. W przypadku, kiedy termin ten nie zostanie spełniony prawo jazdy zostanie cofnięte.

9. Co zrobić, gdy zgubi się skierowanie na badania psychologiczne?

W przypadku, kiedy skierowanie jest niezbędne do wykonania badania, a zostało zgubione, bądź uległo zniszczeniu, należy skontaktować się z właściwym urzędem i poprosić o kopię skierowania potwierdzoną za zgodność z oryginałem.

Jeżeli skierowanie wystawił lekarz lub pracodawca, należy zgłosić się do niego po nowe skierowanie.

10. Co zrobić, gdy zgubi się orzeczenie psychologiczne?

Jeśli orzeczenie zostało zgubione lub uległo zniszczeniu, to można ubiegać się o wystawienie jego duplikatu. W tym celu, po uprzednim umówieniu wizyty, należy udać się do naszej pracowni, gdzie zostało wydane orzeczenie wraz z dokumentem potwierdzającym tożsamość.

11. Co zrobić, gdy uzyskało się negatywne orzeczenie psychologiczne?

A) Kierowca zawodowy, instruktor, egzaminator, kierowca pojazdu uprzywilejowanego

W przypadku istnienia przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów / wykonywania zawodu kierowcy i wydania negatywnego orzeczenia, osoba badana lub podmiot kierujący na badanie ma prawo, w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia, wnieść odwołanie. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem psychologa, który wydał orzeczenie, do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy, w którym zostaną wykonane ponowne badania.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy (z dnia 8 lipca 2014 r.).

B) Kierujący samochodem służbowym, operator maszyn

W przypadku negatywnego wyniku konsultacji, na którą skierował lekarz medycyny pracy, nie istnieje tryb odwoławczy. Lekarz decyduje o dalszym postępowaniu.

12. Czy zmieniając pracę, trzeba ponownie wykonać badania, mimo że poprzednie orzeczenie jest nadal ważne?

W takim przypadku decyzja leży po stronie pracodawcy oraz lekarza medycyny pracy, którzy mogą honorować badanie wykonane wcześniej. Częściej jednak życzą sobie aktualnego sprawdzenia sprawności psychoruchowej, na przykład ze względu na odmienny niż w poprzedniej pracy zakres obowiązków pracownika. W tym przypadku będzie się to wiązało z ponownym przeprowadzeniem badania psychologicznego.

13. Czym różnią się badania psychologiczne kierowców zawodowych (kat. C, D, E) od badań osób, które w pracy korzystają z samochodu wymagającego kat.B?

Badanie psychologiczne wyglądają podobnie, jednakże mogą różnić się zakresem. Badania kierowców zawodowych są rozbudowane o część testową. Badania kierowców zawodowych i kierowców korzystających w pracy z samochodu kat.B mają inne wytyczne i wydawane są inne dokumenty. Kierowcy zawodowi otrzymują orzeczenie psychologiczne, natomiast osoby kierujące samochodami kat. B do celów służbowych otrzymują wynik konsultacji psychologicznej.

14. Czy wada wzroku jest przeciwwskazaniem do uzyskania pozytywnego orzeczenia psychologicznego?

Należy zaznaczyć, że podczas badania psychologicznego nie sprawdza się prawidłowego widzenia u osoby badanej.

Na potrzeby lekarzy medycyny pracy wykonujemy badanie widzenia przestrzennego oraz zmierzchowego oraz wrażliwości na olśnienie i wydajemy wynik konsultacji. Wynik ten jest analizowany przez lekarza i to on podejmuje ostateczną decyzję.

Jeżeli osoba używa okularów, powinna je zabrać ze sobą na badanie. Brak okularów może wpłynąć na obniżenie wyników czy wydłużenie czasu trwania badania ze względu na słabe widzenie.