Łódzki Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi
Opis problemu zdrowotnego
Ponad połowa nowotworów głowy i szyi rozpoznawana jest zbyt późno. Szybkie wykrycie i odpowiednie leczenie to największa szansa na powrót do zdrowia
Nowotwory głowy oraz szyi obejmują szereg chorób onkologicznych zlokalizowanych w rozmaitych częściach głowy i szyi, np. języka, nosa, ucha, krtani, tarczycy lub gardła. Obecnie rozpoznaje się ok. 11 tysięcy zachorowań rocznie, a w ciągu dekady ta liczba wzrosła o ok. 25 proc.
Zgodnie z aktualnymi danymi Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce nowotwory głowy i szyi w 2013 roku rozpoznano u 10801 osób, a 5990 pacjentów zmarło z tego powodu. W ciągu 15 lat obserwowano wzrost zachorowalności na nowotwory głowy i szyi o 25%. Ta grupa chorób stanowiła 8% wszystkich nowotworów złośliwych rozpoznanych u mężczyzn oraz 5% u kobiet. Ponad 2/3 przypadków jest rozpoznawanych w bardzo zaawansowanym stadium, kiedy nie ma możliwości radykalnego i mało inwazyjnego leczenia.
Tak duża częstość zachorowań na tę grupę nowotworów jest związana z powszechnymi nałogami, czyli paleniem tytoniu i spożywaniem wysokoprocentowego alkoholu. Brak wiedzy społeczeństwa i lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej na temat wczesnych objawów nowotworów głowy i szyi powoduje ich późne rozpoznawanie.
Cele ogólne i szczegółowe programu
Cel główny:
- Opracowanie i wdrożenie kompleksowego programu profilaktyki i wczesnej diagnostyki nowotworów głowy i szyi oraz wsparcia emocjonalnego dla pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową.
- Poprawa świadomości społecznej na temat nowotworów głowy i szyi oraz zwiększenie szansy pacjentów z chorobą nowotworową na jej rozpoznanie we wczesnych stadiach, dzięki możliwości szybkiej konsultacji u specjalisty z zakresu laryngologii onkologicznej.
- Stworzenie i konsolidacja sieci współpracy pomiędzy jednostkami podstawowej opieki zdrowotnej z centralnego regionu Polski a laryngologicznym ośrodkiem referencyjnym (platforma szkoleniowo-informacyjna).
Cele szczegółowe:
- wzrost wiedzy o nowotworach głowy i szyi wśród pracowników ochrony zdrowia objętych programem,
- zwiększenie dostępności edukacji dla grupy docelowej programu w zakresie czynników ryzyka i wczesnych objawów nowotworów głowy i szyi,
- poprawa wykrywalności nowotworów głowy i szyi w okresie i na terenie realizacji programu,
- wzmocnienie współpracy lekarzy POZ ze specjalistami w zakresie profilaktyki onkologicznej w okresie i na terenie realizacji programu.
Adresaci programu:
Program profilaktyki nowotworów głowy i szyi skierowany jest do osób:
- w wieku 40–65 lat znajdujących się w grupie ryzyka, u których nie został dotychczas rozpoznany nowotwór głowy i szyi i które w okresie ostatnich 2 lat nie korzystały z badań w ramach programu profilaktyki nowotworów głowy i szyi, również u innego świadczeniodawcy oraz zamieszkują na terenie objętym działaniami profilaktycznymi (województwa: kujawsko-pomorskie, łódzkie i mazowieckie)
Czynniki ryzyka
- wieloletnie palenie tytoniu,
- nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu,
- podejmowanie zachowań seksualnych związanych z ryzykiem zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (dotyczy to m.in. osób, które miały wielu partnerów seksualnych)
- wystąpienie przez ponad 3 tygodnie jednego z 6 objawów niezwiązanych z infekcją górnych dróg oddechowych, takich jak:
- pieczenie języka,
- niegojące się owrzodzenie oraz/lub czerwone albo białe naloty w jamie ustnej,
- ból gardła, przewlekła chrypka,
- guz na szyi,
- niedrożność nosa lub krwawy wyciek z nosa,
- ból w trakcie przełykania oraz/lub problemy z połykaniem.
Opis programu
Program profilaktyki zakłada kompleksowe odejście do pacjentów – począwszy od edukacji w Poradni lekarza POZ, poprzez wczesne wykrycie zmian podejrzanych i dalszą diagnostykę po wsparcie emocjonalne u osób z rozpoznaną zmianą złośliwą. Zaletą badań realizowanych w ramach Programu będzie krótki czas oczekiwania na wizytę (ok. 2-3 tygodni) oraz brak konieczności posiadania skierowania. Pacjenci, u których zostanie wykryta zmiana o charakterze złośliwym, kierowani będą na leczenie do najbliższej jednostki multidyscyplinarnego leczenia nowotworów głowy i szyi. Leczenie to będzie finansowane w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Do programu badań profilaktycznych kwalifikowane będą pacjenci, którzy:
- złożyli deklarację wyboru lekarza POZ w EPOKA NZOZ Piotr Chodkiewicz Sp. z o.o.
- należą do grupy wiekowej 40-65 lat (osoby w wieku aktywności zawodowej),
- znajdujące się w grupie ryzyka oraz które nie brały udziału w programie w ciągu ostatnich 24 miesięcy.
- zamieszkują na obszarze objętym działaniami profilaktycznymi w ramach projektu (województwa: kujawsko-pomorskie, łódzkie i mazowieckie)
Łódzki Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi realizowany jest w POZ, w jednostce posiadającej aktualną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację świadczeń lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej; zgodnie z umową zawartą z realizatorem programu profilaktyki nowotworów głowy i szyi – Uniwersytetem Medycznym w Łodzi. Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
